De wereld kan niet blijven wegkijken

Het Midden-Oostenconflict, het bekende eufemisme voor de gruwelen in de bezette gebieden, vertoont bij velen tekenen van vermoeidheid: stoppen die twee ooit?

Maar hier, precies in deze op zichzelf begrijpelijke verzuchting, schuilt een grandioze misvatting. Een misvatting die sinds de bezetting in 1967 is gekoesterd met behulp van geslepen Pr-campagnes en wijdverbreide opiniesluiers - dikwijls gevoed door begrijpelijke emoties stammend van WO II. Laten we terwijl het Gaza-onweer volop dreunt trachten wat opklaringen te brengen.

Hamas wordt beticht van twee grote zondes: 1. terrorisme en 2. Het weigert Israël te erkennen.


Twee zondes

Ad 1. Het overgrote deel van de slachtoffers - aan beide zijden - zijn burgers. Sinds het begin van de tweede Intifada, september 2000, zijn circa 5200 Palestijnen gedood en 1045 Israëli's. Volgens objectieve terreurmaatstaven scoort Israël vijf keer beter, en sinds vorige week is dat getal opgestuwd tot een balans van circa 500 – 5. Amnesty International, Human Rights Watch, B'Tselem, Al Haq en de VN schrijven niet voor het eerst dat Israël op grote schaal 'random' en 'without military necessity' Palestijnse burgers doodt. De bijbehorende horrorbeelden worden vertoond door Al Jazeera en Liveleak.com maar niet door de NOS en RTL; deze nieuwszenders grossieren liever in puinhopen en steriel jargon: ‘Israëlische acties’, ‘buitenproportioneel’, ‘zelfverdediging’.

Als we ons gemakshalve beperken tot één index: burgerdoden (we verdisconteren geen huizenvernielingen, confiscatie van land, avondklokken, uithongering, martelen van gevangenen, etc.), waarom dan het terrorisme-argument louter gebruiken om Hamas te diskwalificeren?

Ad 2. Ik heb nieuws: Hamas heeft Israël wél erkend. De verbannen leider van deze democratisch gekozen beweging, Khaled Meshaal, heeft dankzij inspanningen van de oud-president Jimmy Carter op 21 april 2008 laten weten dat het de grenzen van 4 juni 1967 aanvaardt. Waarom is deze erkenning van Israël niet aangegrepen voor vrede? Omdat het Israël het fijne excuus ontneemt voor oorlog en terreur?

Anderzijds: wie kan één Israëlische regering, één Israëlische hoge ambtenaar, één Israëlische politieke partij noemen die ooit de Palestijnse staat binnen de grenzen van 1967 heeft erkend? Op menselijk vlak: waarom het bestaan van je buurman erkennen, als diezelfde buurman jouw bestaan ontkent?

Hier wordt dus een principe toegepast op slechts één van de partijen, en dat is behalve illegaal en immoreel ronduit hypocriet.

Het Veiligheidsargument

Nu het populaire 'veiligheidsargument' van Israël. Volgens het Internationaal Recht heeft elke staat bestaansrecht 'vrij van de dreiging met of het gebruik van geweld'. Maar de uitoefening van dit recht is gebonden aan grenzen. Cuba is sinds 1959 vele malen het slachtoffer geweest van aanvallen uit de VS. Geeft haar dat het recht om Florida te annexeren? De Nazi's zijn de Sovjet-Unie binnengevallen via Polen. Gaf dat de Sovjets het recht om hun wil op te leggen aan Polen? Je mag checkpoints opwerpen, een muur bouwen, troepen inzetten, maar wel alles graag op eigen grond. Op dit punt is Israël herhaaldelijk door mensenrechtenorganisaties, de VN en het Internationaal Gerechtshof veroordeeld. Maar waar zulke veroordelingen bij andere landen tot invasies leiden (bijv. Irak) blijft het in geval van Israël bij woorden.

In alle commentaren wordt voorts gesteld dat Hamas schuldig is aan deze oorlog omdat zij begonnen is met raketbeschietingen. Zullen we het meteen over oorzaak-gevolg hebben? Hamas is pas in 1987 opgericht en de eerste keer dat een Qassam raket gelanceerd werd op Israëlisch territorium was in 2002 – respectievelijk 20 en 35 jaar na de bezetting. Hetzelfde geldt voor de eerste zelfmoordaanslag – die vond pas plaats na tientallen bezettingsjaren.

Nu, aangaande de recente raketbeschietingen (die in hun amateurisme praktisch nihil effect hebben) wordt telkens verzwegen dat ze feitelijk een wanhoopsreactie zijn op de Israëlische dehumanize policy tijdens het staakt-het-vuren. Terwijl Nederland het druk had met Fortis en kerstkalkoenen werden de 1,5 miljoen Gaza-bewoners (een strookje zo groot als Regio Rijnmond) voor de buitenwereld hermetisch geïsoleerd. Tegen de afspraken in werden de voedselvoorraden en medicijnen tegengehouden en stroom-, gas- en watercentrales dichtgedraaid. Zo konden de inwoners (voor driekwart afhankelijk van humanitaire hulp) stilletjes worden gewurgd als ratten in een sterfkooi.

Á Propos: zijn we vergeten dat het Israël was die al op 5 november 2008 de wapenstilstand schond door zes Hamas-leden te ‘elimineren’, incluis een kluit toevallige passanten en inwoners? En wist u dat Olmert verklapte dat de voorbereidingen voor deze oorlog al zes maanden terug zijn begonnen – dus gedurende de wapenstilstand. En zou het toeval zijn, dat uitgerekend de bommen nu neervallen, vlak voor de Israëlische verkiezingen volgende maand waarin rivaal Bibi Netanyahu hoge ogen gooit?



En toch is het stil in politiek en intellectueel Nederland. Behalve een demonstratie, zien we geen spoeddebatten, geen ambassades die op het matje worden geroepen, geen economische boycot, geen militaire interventies. Tussendoor wordt, voorspelbaar genoeg, een VN-resolutie door de VS geblokkeerd en heeft Balkenende ‘begrip’ voor Israël.

Vanwaar deze blinde lethargie?

Steeds meer politici en intellectuelen beroepen zich op het universalisme omdat cultuurrelativisme uit de mode is geraakt. Cultuurrelativisme zou namelijk het gevolg zijn van ‘tolerantie’, die weer wortels heeft in een schuldgevoel vanwege de koloniale misstanden incluis de morele superioriteit waarmee deze gerechtvaardigd werden. Relativisme houdt onderworpenheid in stand en de bijbehorende mantra is bekend: weduweverbranding, eerwraak, kannibalisme, slavernij, machistisch geweld, uithuwelijking, clitoridectomie, polygamie, het verstoten van onvruchtbare vrouwen - stuk voor stuk voorbeelden van akelige cultuurgebonden uitingen waarvan men toch onmiddellijk zou moeten inzien dat ze geen algemene geldigheid mogen hebben. Afgelopen moet het zijn met ‘het wegkijken’; de grondtoon van steeds meer integratienota’s, waaronder recentelijk die van de PvdA.

Voor deze gedachtegang valt veel te zeggen; een handeling (of het nalaten ervan) uit tolerantie vanwege ‘schuldgevoel’ is moreel laakbaar. Er is echter een probleem. Dit universalisme vindt overal toepassing, behalve: op de as Den Haag-Tel Aviv-Washington. Du moment Israël of de VS opduikt, raken onze ‘universalisten’ verstrikt in hun eigen pleidooi; hun universalisme slaat prompt om in een versterkt particularisme of zelfs sektarisme. Immers, nooit zien we een van hen een fundamentele noot van kritiek kraken jegens Israël, zelfs als daar alle reden toe is, zoals in deze Gaza-oorlog.

In plaats daarvan geniet Israël allerlei privileges en protectionistische voordelen. Dat begon al met de geheime militaire steun aan Israël tijdens de Yom-Kippoer-oorlog en duurt voort met de decennialange ongecontroleerde militaire luchttransport via Schiphol richting Tel Aviv. We zien het in de onevenwichtige berichtgeving; rond de Bijlmerramp hangt nog altijd een sluier van mysterie; zie het Israël zeer bevoordelende Associatieverdrag; en op wat ritueel gemompel na wordt Israël nooit gesanctioneerd voor het schenden van VN-resoluties. Sterker, toen de VN het Internationaal Gerechtshof in Den Haag verzocht een juridisch niet-bindend advies te geven over de legaliteit van de Israëlische Muur heeft Nederland in EU-verband het Gerechtshof onmiddellijk ontraden hierover een advies te geven.

Deze uitzonderingspositie kent zijn context: zij vloeit goeddeels voort uit schuld- en schaamtegevoelens over de verschrikkelijke praktijken jegens de joden ten tijde van Nazi-Duitsland en de rol van Nederland bij deportaties (‘Dat nooit meer’).

Dus vanwege gevoelens van schuld krijgt het slachtoffer van vroeger als dader van nu carte blanche. Dit is cultuurrelativisme op zijn best en wegkijken op zijn puurst.

Hoeveel bloed moet er nog vloeien voor we ditmaal ontwaken?

Eerder verschenen in NRC (5 januari 2008)

--------------------------------------------------------------------------------

Mohammed Benzakour is publicist. In 2005 kreeg hij de vredesprijs voor Journalistiek toegekend en in 2001 won hij de Zilveren Zebra. Tevens is hij schrijver van het boek Osama's Grot en lijstduwer bij de Partij voor de Dieren. (www.benzakour.eu)